Večeras je u kripti Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici održana druga dijaloška tribina u organizaciji podgoričke crkvene opštine. Tema večeri bila je „Religija i politika“. Moderator večeri bio je protojerej-stavrofor Gojko Perović, dok su učesnici bili protojerej-stavrofor prof. dr Boris Brajović, profesor na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, dr Miodrag Lekić, poslanik u Skupštini Crne Gore i bivši diplomata, i don Izidor Lukič, direktor Škole za strane jezike i zamjenik župnika Katoličke crkve u Podgorici.
Otac Boris je u svom uvodnom izlaganju kazao da je odnos religijskog i političkog u Crnoj Gori dio duge povijesne tradicije, od instituta vladičanstva do svojeobraznih ideoloških manifestacija u burnom dvadesetom vijeku. Pozivajući se na Karla Šmita, ukazao je na to da su svi značajni koncepti teorije moderne države zapravo sekularizovani teološki koncepti. „Religija je vododjelnica u izgradnji identiteta na Balkanu“, citirao je tezu najvećeg srpskog modernog istoričara Milorada Ekmečića, zaključujući jednom opaskom vezanom za rat u bivšoj Jugoslaviji koja kaže da su taj rat vodile tri strane koje su imale zajedničku istoriju, jezik i kulturu, a jedino što ih je razdvajalo bila je religija u koju nijesu vjerovali. Time je naglasio važnost čak i one religije u koju se ne vjeruje.
Drugi govornik, dr Miodrag Lekić ukazao je na to da i religija i politika postoje otkad postoji svijet, u raznim oblicima.
Određenje politike može biti i negativno i pozitivno. U jednom slučaju, politika služi ostvarivanju pojedinačnih i grupnih privilegija, dok je u drugom to težnja za ostvarivanjem opštih interesa. Tako je ova nezaobilazna oblast i sfera organizacije društva nekada dobra i racionalna, dok u suprotnom slučaju biva shvaćena čak i kao nemoral. Po riječim jednog francuskog mislioca „politika nije sve, ali je svuda“. Na tačke dodirivanja religije i politike ukazao je pozivajući se na mišljenje velikog njemačkog istoričara Leopolda Rankea da dvije trećine ljudske istorije čine odnosi države i Crkve, kao najuticajnijih tvorevina u društvu. Religija je često konstitutivni element zajednice ili nacije, što je jasno vidljivo na primjeru dvije vodeće svjetske sile, Sjedinjenih Američkih Država i Ruske Federacije, koje počivaju na konceptima puritanizma, Amerike kao obećane zemlje, ili u drugom slučaju Rusije kao Trećeg Rima. Čak je i komunistički sovjetski lider Staljin shvatao da je za veliki podvig u Drugom svjetskom ratu bila neophodna vjera.
Don Izidor je naglasio da politika ne može postojati bez vjere i da i oni ljudi koji se izjašnjavaju kao ateisti ustvari vjeruju, jer je to u biti čovjeka. Nijedna sila ne može uništiti vjeru u čovjeku. Politiku vidi kao nešto što je između riječi i djela. Po njegovom mišljenju religija je više u djelima, a politika u riječima. Blagostanje bi nastupilo kada bi to dvoje išli zajedno. Istakao je odgovornost hrišćana koji treba da budu primjer i zbog toga svaki hrišćanin ima svoju ulogu u svijetu.
U nastavku večeri, govornici su diskutovali o modalitetima odnosa Crkve i države, pojmovima laiciteta i sekularnosti, kao i o nužnosti pronalaska širokog konsenzusa oko temeljnih društvenih vrijednosti na kojima treba da počiva država, u čemu svakako treba da se čuje glas Crkve, koja ne pretenduje na to da njen glas bude odlučujući, ali mora biti jednako vrednovan kao i svi ostali.
Otac Gojko je na kraju zahvalio svim prisutnima i najavio nastavak ovih dijaloških tribina, koje će biti blagovremeno najavljene putem crkvenih medija.
Lazar Šćekić
